فیلم «عملیات غیرممکن: حساب نهایی» (Mission: Impossible – The Final Reckoning) هشتمین و ظاهراً آخرین قسمت از سری اکشن جاسوسی کریستوفر مک‌کواری و تام کروز است. داستان بلافاصله پس از «قسمت اول حساب مرگ» رخ می‌دهد و مأمور مخفی ایتن هانت (تام کروز) باید با کمک دوستانش لتر کالج، بنجی و گریس، هوش مصنوعی خطرناکی به نام «انتی» را نابود کند. این قسمت بیش از دو ساعت و نیم طول دارد، اما به‌گفتهٔ بسیاری از منتقدان قریباً بدون وقفه پیش می‌رود و با مجموعه‌ای از سکانس’های اکشن بی‌سابقه تماشاگر را همراه می‌کند.
داستان و شخصیت’ها
در «حساب نهایی» ایتن هانت پس از رویداد‌های قسمت قبل دو کلید طلایی در اختیار دارد. کلیدها باید به همراه یک ماژول درون یک زیردریایی روسی غرق‌شده جفت شوند تا امکان کنترل يا نابودی «انتی» فراهم شود. در مقابل او گابریل (اسای مورالس) مینقطات قوت: سکانس’های اکشن خیره‌کننده
منتقدان اذعان دارند که اصلی‌ترین جذابیت «حساب نهایی» صحنه’های اکشن آن است. دو سکانس عظیم فیلم – یکی عملیات در بقایای یک زیردریایی در اعماق اقیانوس و دیگری تعقیب و گیرز با دو هواپیمای دوباله در دره‌ای تنگ و صعود آن’ها به ارتفاع ده هزار فوت – به‌عنوان بهترین سکانس’های کل مجموعه توصیف شده‌اند. تام کروز مثل همیشه خودش بدلکاری’ها را انجام می’دهد و حتی از بدنهٔ هواپیما آویزان می‌شود، که یادآور بدلکاری’های حماسی قسمت‌های قبلی است. فیلم ترکیبی از فضای جاسوسی دههٔ ۱۹۹۰ و تهدیدهای فناوری روز مانند هوش مصنوعی است و همین تضاد، حس نوستالژی و مدرنیته را همزمان ایجاد می’کند.
فیلم همچنین در صحنه’های طنزآمیز نیز موفق است. صحنه‌هایی که در آن ایتن هنگام فرار دائما توسط افراد مختلف برای مأموریت بعدی استخدام می’شود، طنز دلنشینی دارد و بار جدی فیلم را کاهش می’دهد.’خواهد کنترل این هوش مصنوعی را به‌دست گیرد. اعضای ثابت تیم (بنجی دون، لوتر استیکل) دوباره در کنار هانت هستند و گریس (هیلی اتول)، سارق چیره’دست قسمت قبل، تبدیل به مأمور رسمی IMF شده است. شخصیت’های تازه مانند کاپیتان بریگز و رئیس‌جمهور اسلون نیز معرفی می’شوند، اما محور روایت همچنان روی ایتن و درگیری شخصی او با گابریل و «انتی» متمرکز است.
نقطات ضعف: طولانی بودن و روایت سنگین
با این حال، بسیاری از منتقدان از طولانی شدن بیش از حد فیلم و تمرکز بیش از اندازه بر توضیح مأموریت شکایت کرده’اند. حدود یک ساعت اول فیلم صرف خلاصه‌سازی قسمت‌های قبلی و توضیحات تکراری دربارهٔ نقشهٔ جدید می‌شود و گفت‌وگوها مدام خطرات را یادآوری می‌کنند. این بخش ریتم فیلم را کند می’کند و پیش از رسیدن به صحنه’های اصلی زیر آب و هواپیما، مخاطب را خسته می‌کند.
همچنین برخی نقاط داستانی به اندازهٔ کافی پرداخت نشده‌اند یا ناگهان رها می‌شوند. مثلاً یک افشاگری مهم در اوایل فیلم بدون زمینه‌چینی مناسب رخ می‌دهد و چند خط داستانی به‌طور ناقص باقی می‌مانند. تکرار بیش از حد تصاویر آرشیوی و فلاش‌بک‌های هفت فیلم قبلی حس خدمت به طرفداران (fan service) دارد و باعث پراکندگی روایت می‌شود.
دیدگاه منتقدان
- Keith & the Movies: این منتقد فیلم را یک بلاک‌باستر تمام‌عیار می‌داند که با وجود چند ایراد جزئی (مانند افشاگری بی‌مقدمه و چند رشته‌رهاشده) ضرباهنگ بالایی دارد و پایان شکوهمندی برای یکی از بهترین فرنچایزهای اکشن تاریخ است.
- Geeks of Color: به کندی و پراکندگی پرده’ای اول اشاره می‌کند و می‌گوید یک ساعت ابتدایی فیلم صرف توضیحات و مذاکرات تکراری می‌شود، اما از نیمهٔ دوم و به‌ویژه سکانس‌های زیر آب و هواپیما تمجید می‌کند. در مجموع فیلم را طولانی، ناهموار ولی در سکانس’های اکشن تماشایی می‌داند.
- The Movie Blog: این وب‌سایت از اکشن نفس’گیر، طراحی صدای قدرتمند و ترکیب نوستالژی جاسوسی با تهدید’های مدرن تقدیر می‌کند، اما معتقد است درام فیلم بیش از حد جدی و غلیظ است؛ تکرار مداوم جمله‌هایی مثل «سرنوشت جهان در دستان توست!» باعث می‌شود قسمت اول خسته‌کننده باشد و برخی تغییرات شخصیتی (مانند تغییر جهت شخصیت پاریس) پرداختی منطقی ندارند. در نتیجه فیلم را ترکیبی از هیجان و لغزش’های روایی توصیف می‌کند.
- Roger Ebert: این نقد بخش اول را سنگین و فاقد شوخ‌طبعی می‌داند و می‌گوید فیلم بیش از حد تلاش می‌کند شخصیت ایتن هانت را اسطوره‌ای جلوه دهد. با این حال از بدلکاری’های خیره‌کننده و اجرای تیم بازیگران، به‌ویژه صحنه‌های زیر آب و هواپیما، تمجید می‌کند.
- The Guardian: این رسانهٔ بریتانیایی فیلم را «احمقانه اما به‌طرز وحشیانه‌ای سرگرم‌کننده» می‌خواند و بر پیام ضد هوش مصنوعی و بدلکاری’های نفس’گیر تام کروز تاکید می‌کند.
جمع‌بندی
«عملیات غیرممکن: حساب نهایی» پایانی باشکوه برای مجموعهٔ مأموریت غیرممکن است. فیلم با سکانس’های اکشن بدیع، جلوه‌های بصری و صوتی چشمگیر و اجرای بدون دوبل تام کروز یادآور دلیل محبوبیت این سری در سه دههٔ اخیر است. با این حال، زمان طولانی، روایت بیش از حد جدی و توضیحات مکرر باعث می‌شود که برخی از مخاطبان احساس خستگی کنند و پرداخت شخصیت‌ها و خطوط داستانی برخی نقاط ضعف فیلم به‌شمار می‌روند. در مجموع اگر طرفدار این فرنچایز هستید، «حساب نهایی» را روی پردهٔ سینما و با صدای بلند تجربه کنید، زیرا با تمام کاستی‌هاش، یک خداحافظی پرهیجان و دیدنی محسوب می‌شود.
